7 مارس 2023- در تجزیه و تحلیل داده‌های ژنتیکی و اجتماعی-اقتصادی در سطح منطقه[1] برای بیش از 260 هزار نفر، محققان به تأثیر افزایشی خطر ژنتیکی و اجتماعی-اقتصادی بر شیوع چاقی و دیابت نوع 2، پی بردند.

تحقیقات جدید به رهبری محققان بیمارستان عمومی ماساچوست (MGH)، نشان می‌ دهد که عوامل اجتماعی-اقتصادی و ژنتیکی احتمالاً به روشی افزایشی بر خطر ابتلا به چاقی و دیابت نوع 2 در افراد تأثیر می‌ گذارند. این یافته‌ها که در Diabetes Care منتشر شده است، نشان می ‌دهد که مداخلات برای بهبود محرومیت ‌های اجتماعی-اقتصادی ممکن است بیماری‌های متابولیک را در سطح فردی و اجتماعی کاهش دهد، به ‌ویژه در میان افرادی که همزمان خطر ژنتیکی بالایی دارند.

مطالعات نشان داده اند که هر دوی فاکتورهای ژنتیکی و اجتماعی-اقتصادی - یکی درونی و غیر قابل تغییر و دیگری بیرونی و بالقوه قابل تغییر - خطر ابتلا به بیماری های متابولیک را افزایش می دهند، اما سهم نسبی این دو و میزان تأثیر آنها بر خطر ابتلای فرد، به خوبی درک نشده است. برای بررسی این موضوع، دانشمندان اثرات مستقل و افزایشی خطر ژنتیکی و اقتصادی-اجتماعی را در 26737 و 223843 شرکت‌ کننده از تبار ژنتیکی اروپایی به ترتیب از Mass General Brigham Biobank وUK Biobank  و همچنین در 3468 و 7459 شرکت ‌کننده ی غیراروپایی به ترتیب از همین پایگاه های داده مورد بررسی قرار دادند. در بیوبانک های مربوطه این تیم داده‌های ژنتیکی افراد را در میلیون‌ها نقطه در سراسر ژنوم و همچنین اطلاعات مربوط به تحصیل، درآمد و شغل از محل زندگی آن‌ها را بررسی کردند. از آنجایی که پیشرفت تحصیلی در بین همه متغیرهای اجتماعی-اقتصادی سطح منطقه، قوی ترین ارتباط را با دیابت نوع 2 و چاقی داشت، این فاکتور به عنوان معیار خطر اجتماعی-اقتصادی اولیه استفاده شد.

نتایج نشان داد که شیوع دیابت نوع 2 در افرادی که در بالاترین سطح از طبقه بندی 5 سطحی خطر ژنتیکی و اجتماعی-اقتصادی قرار داشتند، بیش از هفت برابر (22.2 درصد در مقابل 3.1 درصد) و شیوع چاقی در آنها بیش از سه برابر (69.0 درصد در مقابل 20.9 درصد) از کسانی که در پایین ترین پنجک از نظر خطر ترکیبی ژنتیکی و اجتماعی-اقتصادی قرار داشتند، بالاتر بود.

اثر متقابل مثبت و معناداری بین ریسک ژنتیکی و اجتماعی-اقتصادی در مقیاس افزایشی وجود داشت. این نشان می‌دهد که افزایش مطلق در شیوع بیماری‌های متابولیک با خطر اجتماعی-اقتصادی نامطلوب برای افرادی که در معرض خطر ژنتیکی بالاتری هستند، بسیار بیشتر از افرادی است که در معرض خطر ژنتیکی پایین‌تر هستند. به عنوان مثال، خطر اجتماعی-اقتصادی نامطلوب در سطح منطقه، با افزایش شیوع دیابت نوع 2 در سراسر طیف خطر ژنتیکی مرتبط بود، اما افزایش مطلق در شیوع دیابت نوع 2  در افرادی که بالاترین خطر ژنتیکی را داشتند، بیشترین میزان بود: 9.2٪ + در بالاترین پنجک خطر ژنتیکی در مقابل 1.7+ درصد در پایین ترین پنجک خطر ژنتیکی. به طور کلی، اثرات افزایشی عوامل ژنتیکی و اجتماعی-اقتصادی به ترتیب 13.2 و 16.7 درصد از شیوع دیابت نوع 2 و چاقی را موجب می شدند.

دکتر سارا کرومر، سرپرست این تیم تحقیق، و استاد غدد درون ریز در گروه پزشکی MGH و مربی دانشکده پزشکی هاروارد، گفت: ما معتقدیم که این تحقیق نشان داد که ما به یک رویکرد کاملاً فردی برای پیشگیری از بیماری های متابولیک نیاز داریم و اگر با مداخلات بهداشت عمومی، افرادی را که خطر ژنتیکی بالایی دارند هدف قرار دهیم، می توانیم شاهد بیشترین تأثیر باشیم. گام‌های بعدی در این تحقیق شامل گسترش مدل‌ها برای در برگرفتن عوامل خطر بیشتر (مانند عوامل و رفتارهای سبک زندگی)، بهبود مدل‌ها برای افرادی با اصل و نسب غیر اروپایی، بررسی ارزش پیش‌ بینی ‌کننده اقدامات اجتماعی-اقتصادی سطح منطقه در جمعیت‌های مختلف و بررسی نقش متقابل وضعیت ژنتیکی-اجتماعی اقتصادی در پیامدهای دیگر است.

نویسنده ارشد این تحقیق، پرفسورMiriam Udler، متخصص غدد و محقق مرکز پزشکی ژنومیک MGH، و استادیار دانشکده پزشکی هاروارد، گفت: این مطالعه نه تنها شیوع بالای بیماری متابولیک را در میان افرادی که بطور همزمان دارای عوامل خطر ژنتیکی و اجتماعی-اقتصادی هستند، برجسته می کند، بلکه همچنین نشان می دهد که داشتن خطر ژنتیکی تعیین کننده ی قطعی ابتلا به یک بیماری نیست. یافته های این مطالعه پیامدهایی هم برای پزشکی دقیق و هم برای سلامت عمومی دارد.

او افزود: نرخ ابتلا به دیابت نوع 2 و چاقی برای افراد دارای خطر ژنتیکی بالا که در مناطق کم خطر اجتماعی-اقتصادی زندگی می‌کنند، مشابه افرادی با خطر ژنتیکی پایین است که در برخی مناطق پرخطر اجتماعی-اقتصادی زندگی می ‌کنند. البته به تحقیقات بیشتری برای درک علت دقیق این موضوع نیاز داریم.

منبع:

https://www.sciencedaily.com/releases/2023/03/230307144337.htm